Dom rodzinny Gustava Freitaga w Kluczborku

Gustav Freytag urodził się 13 lipca 1816 roku w Kluczborku. Ojciec, Gottlob Ferdinand Freytag był lekarzem, a później burmistrzem w Kluczborku, jego matka Henriette była z domu Zebe. W latach 1817 do 1928 mieszkał razem ze swoimi rodzicami w Byczynie.

W Wielkanoc 1829 roku Gustaw Freytag przeprowadził się do swojego wujka w Oleśnicy, by rozpocząć naukę w gimnazjum. Tam też w roku 1835 zdał maturę. Studia rozpoczął we Wrocławiu, gdzie studiował filozofię, historię kultury i historię sztuki starożytnej. Już na pierwszym roku zapisał się do związku studenckiego Corps Borussia. Później przeniósł się do Berlina, by we Wrocławiu zakończyć studia obroną pracy doktorskiej w roku 1838. Temat jego pracy brzmiał „Über die Anfänge der dramatischen Poesie bei den Germanen“ (O początkach poezji wśród plemion Germańskich). Dwa lata później otrzymuje habilitację i w roku 1839 zostaje zatrudniony na stanowisku profesora na Uniwersytecie we Wrocławiu. Pracuje na nim do roku 1847. W roku 1844 ukazał się Freytaga pierwsza stuka teatralna Die Brautfahrt oder Kunz von der Rosen, komedia o cesarzu Maksymilianie, za którą otrzymał nagrodę berlińskiej sceny cesarskiej (Hofbuhne). Prowadzi również działalność publicystyczną. Za zdecydowaną krytykę sposobu zgniecenia powstania śląskich tkaczy 1844 wystawiono za nim nawet list gończy.

Jesienią 1847 roku żeni się z Emilą Scholz, byłą żoną hrabiego Dyhrn. Freytag poznał ją w czasie swojego urlopu na wyspie Helgoland, kiedy była jeszcze kobieta zamężną. Po ślubie przeprowadził się najpierw do Lipska, potem do Drezna, gdzie brał żywy udział w życiu literackim obu tych miast. Tam też od 1848 roku wydaje czasopismo „Die Grenzboten”, które stało się ważnym i wpływowym czasopismem liberalnego mieszczaństwa. W tygodniku publikował polemiczne teksty o charakterze politycznym.

W roku 1851 przeprowadza się do Siebleben, miejscowości, która jest dzisiaj dzielnicą Gothy. Tutaj pisze swoje dramaty „Die Valentine“ und „Graf Waldemar“ oraz powieść „Die Journalisten”. Ukazała się ona w 1854 i przez kolejne sto lat była najczęściej sprzedawanym dziełem literackim w Niemczech. W kolejnym, 1855 roku, ukazała się powieść „Soll und haben”, która po II. wojnie stała się powodem gwałtownej krytyki. Negatywną jej postacią był Żyd Itzig, co miało być dowodem rzekomego antysemityzmu Freytaga. Przed tym zarzutem bronił się on już za życia twierdząc, że nie ma żadnych podstaw do takich uogólnień. Wskazywał dla przykładu, że rodziców Itziga przedstawiał w pozytywnym świetle. Zarzuty te musiały Freytaga boleć szczególnie, ponieważ jego żona była z pochodzenia Żydówką. W polskiej historiografii oburzano się również z powodu drwiącego obrazu wielkopolskiej arystokracji zarysowanego w tej powieści. Ale i tu Freytag reagował z oburzeniem twierdząc, że te fragmenty jego powieści miały być rodzajem krytyki tej warstwy społecznej samej w sobie, bez żadnych konotacji narodowych.

Galeria zdjęć: Kluczbork współcześnie, Autor: Natalia Klimaschka

W okresie pomiędzy 1859 a 1867 powstał jego kilkutomowe, historyczno-literackie dzieło „Bilder aus der deutschen Vergangenheit“. Freytag przedstawia tu historie Niemiec posługując się wybranymi tekstami źródłowymi. Od momentu ukazania się, do 1909 roku, ukazały się kolejne 32 dwa wydania tej pracy i uchodziła ona za najbardziej poczytne dzieło literatury niemieckiej w XIX wieku. Kolejnym jego wybitnym dziełem była książka „Technik des Dramas“. Ten napisany w 1863 roku podręcznik stał się fundamentem kształcenia dramaturgów, literatów i scenopisarzy przez całe pokolenia.

Literacka sława Freytaga stała się fundamentem jego politycznej kariery. W roku 1967 zostaje posłem do konstytuującego się Reichstagu. Był w nim zdecydowanym zwolennikiem zjednoczenia Niemiec pod hegemonią Prus. W czasie wojny prusko-francuskiej w 1871 roku był korespondentem wojennym z kwatery głównej pruskiego następcy tronu, księcia Fryderyka.

W latach 1871 do 1873 jest wiodącym publicystą czasopisma „Im neuen Reich” na łamach którego przekonywała do swoich liberalnych poglądów. W roku 1886 zostaje osobistym doradcą cesarza z tytułem Exzellenz i otrzymuje jedno z najwyższych odznaczeń państwowych Pour le Merite za szczególne osiągnięcia na polu sztuki. W latach 1872 do 1880 powstaje cykl dramatów „Die Ahnen”, w którym opisuje fikcyjne losy niemieckiej rodziny od czasów germańskich do współczesności. Budował w ten sposób łączność ideową i kulturową pomiędzy Germanami a współczesnymi Niemcami. Na dziesięć lat przed swoją śmiercią, w roku 1886 wydaje swój literacki pamiętnik „Erinnerungen”, w którym opisywał najważniejsze odcinki swojego życia. Gustaw Freytag umarł w wieku 78 lat i został pochowany w Siebleben.

‍